-
6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
2012 yılının sonunda çıkarılan 6360 sayılı kanun ile 30 il özel idaresi, 1579 belde belediyesi, 16.500 köyün tüzel kişiliği sona erdirilerek 30 büyükşehir ve bunlara bağlı ilçe belediyeleri için “mülki alanda yönetim sistemi ”ne getirilmiştir (Ökmen,2015: 300).
6360 sayılı kanunla yapılan değişiklikler doğrultusunda, kanunun 1 ve 2 maddesinde; Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van illerinde, sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür. Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırlarıdır şeklinde ifade edilmiştir (14.03.2013 yılında çıkarılan 6447 sayılı kanun ile kanunun başlığında yer alan “On Üç” ibaresi “On Dört” olarak “Yirmi Altı” ibaresi “Yirmi Yedi” olarak değiştirilmiş. Artık kanunda yer alan “Muğla” ibresinden sonra “Ordu” yer almaktadır.) (Parlak ve Ökmen, 2015: 316).
Büyükşehir niteliği kazanabilmesi için bu illere yeni ilçeler kurularak, sınırları yeniden belirlenmiş ve yeni belediyeler kurulmuştur. Bu uygulamalara en iyi örnek büyükşehir olan som il Ordu gösterilebilir.
Büyükşehir olan illere bağlı ilçelerin mülki sınırları içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır. İstanbul ve Kocaeli il mülki sınırları içerisinde bulunan köylerin tüzel kişiliği kaldırılarak bağlı bulundukları ilçe belediyesine mahalle olarak katılmıştır (md. 1.).
Köylerin tüzel kişiliği kaldırılarak, köylülerim mera, yaylak ve kışlak gibi yerlerdeki hakları korunmuş ayrıca vergi, harç ve katılım payları 5 yıl süreyle alınmama kararı alınmış. İçme ve kullanma suları için ücrette 5 yıl süreyle en düşük tarifenin %25’ini geçmeyecek şekilde ayarlanmıştır ( Parlak ve Ökmen, 2015: 316,317 ).
İstanbul ve Kocaeli hariç, büyükşehir belediyeleri, büyükşehir ilçe belediyeleri ve bağlı idareler, yatırım bütçelerinin en az %10’una kadar bir kısmı 10 yıl süreyle belediye sınırlarına dâhil olan yerleşim yerlerinin alt yapı hizmetlerine ayıracaktır. (Parlak ve Ökmen, 2015: 316)
Sayılan illerdeki il özel idarelerinin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. İl özel idareye ait bütün gelir kalemleri, genel bütçeye gelir kaydedilme kararı alınmıştır (md.1. ).
İllerin bucakları ve bucak teşkilatları kaldırılmıştır (md.1.).
Kanun çeşitli hükümler kısmında olan ve değerlendirilmeye alınabilecek birkaç madde şu şekildedir.
- Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100 binin üzerindeki belediyeler, kadınlar ve çocuklar için konukevi açmak zorundadırlar.
Türkiye’de kanunda olan ama uygulamada sıkıntılı olan maddelerden biri diyebiliriz. Kanunda belirtilen bu hizmete yönelik yapılan uygulama oldukça zayıftır. 100 binin üzerinde 201 belediye bulunmakta ve kanunda verilen bu sorumluluğu sadece 11 ilde 31 belediye gerçekleştirmiştir.
(https://m.haberler.com/kadin-ve-cocuklara-konukevi-acma-zorunluluğuna-31-8095246-haberi/ )(23.12.2017)
- Yeni kurulacak beldeler için aranan nüfus kriteri, 20 bine düşürülmüş. Belediye sınırları içinde nüfusu 500’ün altında mahalle kurulmayacaktır.
- Büyükşehir kapsamındaki belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyon, büyükşehir belediyesi tarafından sağlanır. Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeleri veya ilçe belediyelerinin kendi aralarında hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilaf çıkması durumunda, büyükşehir belediye meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkilidir.
- Büyükşehir belediyelerinin kurulduğu illerde, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı kurulacaktır.
6360 sayılı kanuna genel çerçevede baktığımızda ilk dikkat çeken noktalardan biri büyükşehir belediyelerinin artan görev ve sorumluluklarıdır. Köylerin kapatılıp mahalleye dönüştürülmesi sonucunda büyükşehir beledilerine hizmet verecek yeni alanlar açılmıştır. Burada aklımıza gelecek ilk soru büyükşehir belediyelerinin bu yeni hizmet alanlarının ihtiyaçlarının karşılayacak yeterli ekipman ve elemana sahip miydi? Yeterli kaynaklara muhtemelen sahip değildiler ancak kanunun hızlı şekilde uygulanmaya başlamasıyla hizmetlerde aynı şekilde yeni kararlar ekseninde verilmeye devam edilmiştir.
