5 Mart 2013’ten bu yana -Hugo Chavez’in ölümünden sonra- Nicolas Maduro, kendini Chavez’in halefi olarak adlandırarak Venezuela Cumhurbaşkanı görevini yürüttü. Yeni seçimler 14 Nisan 2013 tarihinde yapıldı. Son seçimlerde Chavez’le savaşan Enrique Capriles Radonsky, Maduro’ya da karşı muhalefet oldu fakat bu seçimlerde Nicolas Maduro, Venezuela cumhurbaşkanı seçildi.20 Mayıs 2018’de Nicolas Maduro, yaklaşık 6.2 milyon oy alan 2019-2025 dönemi için Venezuela başkanı olarak tekrar seçildi [1].
2013 yılında Venezuela ekonomisi çok kötü durumda idi ve yalnız ülkenin ana ihraç malı olan petrol gelirleri ile ayakta kalmıştı. Bunun başlıca sebebi o yıllarda dünyası piyasasında petrolün fiyatının yüksek olmasıydı. Nicolas Maduro’nun iktidara gelmesi arifesinde (2013’ün başı), Venezuela’nın devlet borcu GSYİH’nın % 70’ni oluşturuyordu.Aynı zamanda 2013 yılında ülkenin bütçe açığı ise % 13 oldu. Lakin 2013 yılı sonuçlarına göre ülkede GSYİH yüzde 1,6 arttı, fakat enflasyon ise yüzde 56,3 olarak çok yüksek idi [2].Altı aylık parlamentodan özel yetkiler alan Maduro “ekonomik saldırı” ilan etti ve özel şirketlerin menfatine yüzde 30’luk bir tavan tayin etti. Bu siyasetten sonra ülkede şeker, bitki yağı ve tuvalet kağıdı gibi temel malların açığı oluştu. Bu başarısız ekonomik siyaseti kapatmak için hükümet ekonomik sorunların temelinde yolsuzluk, sabotaj, spekülasyon aynı zamanda ülkeye karşı açılmış “ekonomik savaş” gibi faktörlerin durduğunu söylüyor [3].
2014 yılında dünya petrol fiyatlarının keskin bir şekilde aşağı düşmesi nedeniyle ülke ekonomisi bir sonraki darbeyi yaşadı. Sonuçta hükümet gelirleri petrol ihracından önceki yıla göre üçte bir oranında azaldı. Merkez bankası emisyon hesabına bütçe açığı karşılamaya çalışmıştır, sonuç itibariyle 2015-in eylül değerlendirmelerine göre yıllık enflasyon oranı yüzde 200’e yakın bir oranda kabul edildi (resmi verilere göre yüzde 140). Enflasyonu düşürmek amacıyla hükümet karmaşık bir döviz sistemi kurdu. Bu ise doların “resmi oranının” piyasa oranından 100 kat fazla olması ile bitti. Chavism ideolojisini takiben, Maduro hükümeti, idari olarak gıda fiyatlarını sınırladı ve bu da toplam temel gıda kıtlığına yol açtı. Ocak 2016’da, Cumhurbaşkanı Maduro, Ekonomi Bakanı olarak sosyolog, solcu Luis Salas’ı atadı. Maduro hükümetinin diğer üyeleri gibi, Salas da Batı ülkelerinin Venezuela’ya karşı çıkardığı “ekonomik savaşı” zorlukların ana nedeni olarak görüyordu.
Uluslararası Para Fonu ve diğer kurumların hesaplamalarına göre, 2016 yılında GSYİH’nın azalması yüzde 18, enflasyon yüzde 550, işsizlik yüzde 21, bütçe açığı GSYİH’nın yüzde 17’ne ulaştı, dış borcu ise $ 130 milyar geçti. Ülke artık sosyo-ekonomik ve sosyo-siyasal bir fiyaskonun sınırında bulunuyordu.2017 yılında ülke nüfusunun yüzde 93’ü gıda problemi yaşıyor. Bu yüzdende ülkede darbe olayları artıyor [5]. Temmuz 2018’de, resmi olmayan bir tahmine göre Venezuela’da enflasyon yıllık bazda% 82.766 idi. Uluslararası Para Fonu’na göre, ülkedeki enflasyon yılda yüzde 1 milyona ulaşabilir [6]. Ağustos 2018’de Nicolas Maduro, benzin fiyatlarını dünya ortalamasına yükseltmeyi planladığını açıkladı, ancak 16.5 milyon özel kart sahibi, iki yıl boyunca aynı fiyata benzin alabilecek.Lakin bu siyasetle de Venezuela krizi atlatamadı.20 Ağustos 2018’de, eski Bolivar yerine, ülkede – egemen Bolivar – yeni bir para birimi çıkarıldı.Başlangıçta 1000: 1 döviz kuru planlandı, ancak 100.000: 1 olarak belirlendi.Hükumet Yeni Egemen Bolivarı 3600: 1 oranında kripto para birimi olan “petro” ya bağlamayı düşünüyordu. Aynı gün, Venezuela Merkez Bankası egemen bolivarın oranını eski bolivarın son resmi oranının çok altına düşürmekle ulusal para birimini yüzde 96 oranında devalüasyon ettirdi. Bu da Venezuella ekonomisinin iflasa uğramasını kolaylaştırdı [7].
Bizim düşüncemize göre Venezuela şuan Hollanda sendromu yaşıyor. İthalata büyük bağımlılık, dünya petrol fiyatlarındaki düşüş, gıda üretimi ve dağıtımı üzerindeki devletin aşırı kontrolü ülkedeki ekonomik krizin temel nedenleridir. Ülkenin “Hollanda sendromundan” çıkması için hükumet çabuk bir şekilde gayri-petrol sektörüne yatırım yapmalı, ülkede bir an önce siyasal düzen kurarak yabancı özel şirketleri ülkeye yatırım yapmaya inandırmalıdır.
Kaynak
- Николас Мадуро вступил в должность президента Венесуэлы. ТАСС.
- Ивановский З.В. Внутренняя и внешняя политика Венесуэлы в условиях кризиса // Латиноамериканский исторический альманах. — 2014. — Т. 14. — № — С. 224—225
- Venezuela Economy: Population, GDP, Inflation, Business, Trade, FDI, Corruption
- https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG?locations=VE
- «Venezuela: a nation in a state», The Economist, 16.02.2016
- Venezuela Inflation Rate
- Новый боливар со старыми проблемами
